『The Espereantist』に載っている日本のこと

『The Esperantist』はイギリスで1903年11月に創刊された月刊雑誌。1905年12月まで計26号が発行され、1906年からはEsperanto-Asocio de Britioの機関誌『The British Esperantist』に統合された。
Internet Archive
https://archive.org/details/esperantistespe00unkngoog/page/n7/mode/2up
Google Books
https://books.google.co.jp/books?id=34r8REOzrwYC
で閲覧できる。（最終アクセス：2023.2.17）

日本のことがちょこちょこ載っているので紹介。

【No.1(1903.11)】
https://archive.org/details/esperantistespe00unkngoog/page/12/mode/2up
p.12「DIVERSAJ SCIIGOJ」
"Doktoro Adolf von Mayer estas la aktivega estro de la Esperanta movado en Manchester. Unu el liaj lernantoj baldaŭ komencos kurson en Ĵaponujo."
→Adolf von Mayer博士の生徒がまもなく日本で講習を始める、とのことだがAdolf von Mayer自体もその生徒も誰かわからない。本当に講習が行われたのかもわからない。

【No.2(1903.12)】
https://archive.org/details/esperantistespe00unkngoog/page/n41/mode/2up
p.26「ALILANDAJ KUNBATALANTOJ」
”Du samideanoj en Ĵaponujo, Sinjoroj Gauntlett kaj Doorn, ankaŭ skribis pri Esperanto en la Japan Times. ”
GauntlettとDoornが英字新聞『The Japan Times』にエスペラントについて書いたそう。（これについては調査中、またの機会に。→こちらをご覧ください。）
→Doornという人物の名前は初耳、調べたところ『Adresaro de la Esperantistoj. Serio XXIV』にNo.7925として「J. Van Doorn」の名前があり、『Tutmonda Jarlibro Esperantista por 1906』には「Japan Gazette」のkaluculistとある。名前からするとオランダ人か。次の記事も寄稿している。

【No.9 (1904.7) 】
p.134「ESPERANTO EN JAPONUJO. Letero de Sro. van Doorn en Yokohama」
https://archive.org/details/esperantistespe00unkngoog/page/n169/mode/2up

                              ESPERANTO EN ĴAPONUJO.
                   Letero de Sro. van Doorn en Yokohama.
                                                                                           26 Aprilo, 1904.
Tre Estimata Samideano,--
Mi nun plezure sciigas vin iom pri la kondiĉo de Esperanto en tiu ĉi lando. Unue mi devas diri, ke la progresado de nia lingvo, ĵus estis komencita, kiam ĝi ricevis seriozan haltigon de la nuna militado, kiu okupas ĉiujn la atentojn de la ĉi-tieuloj.
La propagandado estas tre malfacila tie ĉi, ĉar la Angla lingvo estas deviga temo en ĉiuj lernejoj sub la registara observo. Foje estis proponite plibonigi la ortografion de la Angla lingvo kaj fari specon da Mond-Angla, por la speciala uzo de tiu ĉi lando, ĉar, kvankam utilega, la Angla estas tre malfacile ellernebla por la Ĵaponoj pri tio, ke la ortografio estas tiel absurda. Sed la propono rezultis en nenio. Tamen estis eldonita en Tokio ĵurnalo The Voice kiu formetis ĉiujn silentajn literojn kaj aliajn konfuzajn mallogikajn uzadojn. Plie, tiu ĉi estas granda kosmopolita urbo, kaj la propono alpreni helpan lingvon estis tre favore ricevita. Tial la helpa-lingvo Volapük havis tie ĉi multe da studentoj. Hodiaŭ ĝia malprospero kreis multe da skeptikuloj kaj Esperanto estas atakita de la loka Gazetaro. Nun, kvankam la Angla lingvo estas iom konata de ĉiuj Ĵaponanoj, estas vulgare por Ĵaponoj kaj Ĥinoj ĝin paroli, sed la parolado de la Franca kaj Germana lingvoj estas distinga! Ĵaponoj, dum kvardek jaroj, estas alprenintaj okcidentan civilizacion, kaj nun povas administri ĉiujn siajn departementojn sen helpo de alilandaj instruistoj, krom malmultaj ŝipestroj de poŝtŝipoj, kaj malmultaj profesoroj en diversaj Ĵaponaj lernejoj.

【No.19(1905.5)】
https://archive.org/details/esperantistespe00unkngoog/page/76/mode/2up
p.77「PROTEKTO DE ANGLO. Vera rakonto de Edw. Gauntlett (Okayama). 」

                                         PROTEKTO DE ANGLO.
                        Vera rakonto de Edw. Gauntlett (Okayama).
     Tage, en la somero de 18 — mi komencis longan promenon kune kun la juna homo Japana kiu tiutempe min instruis je la malfacilega Japan-lingvo. Mi intencis unue iri en Ikao'n, kie estas elfluaĵoj de varmakvo minerala. Ikao similas je Clovelly, en Devonshire, escepte ke ĝi estas alta, kaj inter altaj montoj, Clovelly estante apud la maro.
     Estis necese ke ni iru per vagonaro de Tôkyô, la ĉefurbo, ĝiŝ Maebashi urbo, kaj de tie, per malgrandega tramo al la vilaĝo Shibusawa. Poste oni marŝas, aŭ rajdas en jinrikisha (homtirata kaleŝo) cirkaŭ dek-kvin mejloj ĝis Ikao. Tamen, kiam ni alvenis ĵe la stacidomo de la tramo en Shibusawa, subite ekpluvegis, kaj ĉirkaŭ du horojn, kiam ni restis cn la stacidomo, pluvegis kaj tondregis. Post la pluvego, mi ekiris, kiam la homo kiu tiris la "jinrikishan " en kiu estis niajn paka]ojn, sciigis nin ke estis necese ke ni havu du viroĵn por la jinrikisha, ĉar li kredas ke sur la montoĵ, la vojo estus difektigita per la pluvo. Ni konsentis kaj ekmarŝis. La jinrikisha-viro prava estis, ĉar, post ke ni marŝis ĉirkaŭ ok mejlojn, ni vidis ke ponto estis dnondifektigita.
     Nun ekmallumiĝis, kaj ni eniris nebuleton ; sed ni marsadis, kaj amike paroladis. Mi nun ekvidis ke virino nin sekvis, kaj, ĉar si persiste nin sekvis mi diris al Sro Kôsaka, mia instruisto :
     "Demandu al ŝi kial ŝi nin sekvas."
     Li tiele demandis, kaj diris al mi ke ŝi diris ke ŝi timis esti ensorĉata per vulpoj aŭ meloj, kaĵ ke ŝi sciis ko malsamlanduloj neniam ensorĉiĝis per ia besto.
     Mi ridetis, sed diris ke mi estus feliĉa ŝin protekti. Ŝi nin sekvis ĝis la hotelo kaj tiam subite malaperis.
     La sekvantan tagon matene frue, la servanto de la hotelo venis al mia ĉambro kaj diris ke iu deziris paroli kun mi. Mi surpriziĝis, kaj diris al Sro Kôsaka :
     "Subiru,mi petas, kaj vidulahomon kiu venis min vidi. Mi kredas ke eble estis eraro de la servanto. Mi kredas ke neniu scias ke mi estas en Ikao."
     Li iris, sed baldaŭ revenis, kaj diris ke estis vere : iu deziris paroli kun mi.
     Mi iris al la pordego, kaj tie mi vidis la virinon kiun mi "protektis "la antaŭan tagon ! Si subfleksis la kapon — mem la korpon — kaj diris :
     "Mi vin dankegas, Sinjoro, por via bon& protekto. Mi bone sciis ke, se mi penis veni tien ĉi sole, la vulpoj aŭ la meloj min ensorĉus."

→ガントレットが伊香保に行った際のとある体験談
・ "en la somero de 18"（18歳の夏）とあるが、ガントレット(1868年生まれ)が日本に来たのは1890年、計算が合わない。
・日本語を教えたS-ro Kôsakaは、ガントレットの著書『新式日本語速記術』の緒言にある「高阪昌忠」だろう。

裏表紙「Adoresareto de Personoj kiuj deziras Korespondadi」（文通希望欄）
https://books.google.co.jp/books?id=34r8REOzrwYC&hl=ja&pg=RA1-PT11
”Sro. EDWARD GAUNTLETT, Okayama, Japanujo. Deziras interŝanĝi poŝtmarkojn ; ...”
→ガントレットが切手の交換希望を出している。