見出し画像

Thế giới nhìn từ người khiếm thị

Thế giới của con dơi.

Công việc dạo gần đây của tôi là làm cho một cái máy hoạt động không cần người lái. Muốn được như vậy cái máy đó sẽ phải có "mắt", hoặc bộ phận gì đó để nhận thức thế giới xung quanh. Mà trong thế giới tự nhiên có một loài động vật rất giỏi trong việc nhận thức xung quanh. Đó là dơi.

Tôi nhớ thoang thoáng hồi bé có lần ngủ nhà bà ngoại. Đang ngủ khoảng 2 giờ đêm thì có tiếng chuông gió kêu leng keng, mặc dù cửa đã đóng và trời không có gió. Bà tỉnh giấc dậy xem thì hóa ra là một con dơi đang bay lòng vòng quanh nhà. Nó bay rất nhanh mà không bị đâm vào tường, tiếng chuông chỉ là do gió tạo ra khi nó bay ngang qua. Hồi nhỏ không biết gì, giờ tìm hiểu thì biết là dơi có năng lực nhận biết thế giới xung quanh bằng cách phát ra siêu âm rồi "nghe" những âm thanh đó bật trở lại để biết chướng ngại vật. Một trong các kỹ thuật tự động hóa xe hơi hiện nay cũng dùng cách tương tự để chiếc xe nhận biết thế giới.

Thế nào là một con dơi?

Trong triết học có một mệnh đề: "Thế nào là một con dơi? (What is it like to be a bat?)". Đây không phải là câu hỏi từ góc nhìn của con người rằng con dơi nhận thưc thế giới như thế nào, mà là từ góc nhìn một con dơi (không có mắt, mà chỉ dùng tai để nhận thức thế giới), thì thế giới sẽ như thế nào? Chắc chắn là nó sẽ khác với cách chúng ta nhận thức bằng tai hay mắt như thường ngày. Thế giới đó chắc không phải là thế giới khách quan như có xe điện, có cây, có người qua lại... .Và mệnh đề cũng nói rằng chúng ta không thể có câu trả lời cho câu hỏi đó.

Người khiếm thị nhìn thế giới như thế nào?

Trong sách "目の見えない人は世界をどう見ているのか", tạm dịch là "Người khiếm thị nhìn thế giới như thế nào?" có nói về cách chúng ta nên hình dung về thế giới của người khiếm thị. Thế giới của họ (những người khiếm thị) không phải là thế giới không hoàn hảo như chúng ta vẫn hay nghĩ, mà là thế giới được nhận thức bằng những thứ mà chúng ta không bao giờ dùng, và ngược lại, họ cũng không bao giờ dùng những thứ mà chúng ta dùng thường ngày.

Sự khác biệt giữa một người bình thường và một người khiếm thị bẩm sinh là gì? Khi người bình thường nhắm mắt, đó chỉ đơn giản là sự gián đoạn của thị giác, đó là phép trừ. Người ta sẽ cảm thấy thiếu thốn. Tuy nhiên, điều tôi muốn nắm bắt không phải là "trạng thái nhắm mắt". Tôi muốn biến mình thành một cơ thể được tạo thành mà không có thị giác. Tôi muốn cảm nhận  đặc điểm, cách nhìn thế giới và ý nghĩa của cơ thể được tạo ra bởi những điều kiện như vậy.

Có một quyển truyện tranh cho trẻ con được sáng tác từ cuốn sách trên. Giải thích cho tụi nhỏ một cách dễ hiểu những điều mà mình coi là đúng, nhưng thật ra đối với người khác lại không đúng. Bạn chắc cũng sẽ thấy thú vị khi đọc nó. Tôi chưa được đọc nhưng sắp tới sẽ được thằng cu nhà thằng bạn cho mượn đọc.


この記事が気に入ったらサポートをしてみませんか?